УДК:  502; 574

Автор статьи:  Парамонова И.Е.

Соавторы:  Кравченко Н.Л., Суюнова А.Б., Безроднов М.А., Талжанов Н.А., Балпанов Д.С.

Место работы автора:  ТОО НАЦ Биомедпрепарат

Название журнала:  Биотехнология. Теория и практика

Год выпуска:  2010

Номер журнала:  4

Страницы:  с.54-63

Ключевые слова:  нефть, нефтепродукты, нефтезагрязнение почвы, биодеградация, нефтеокисляющиемикроорганизмы, биопрепарат.

Резюме на казахском языке:  Құмды, сорлы, қара-қызғылт топырақтар орташа және жоғарғы деңгейде ластанғанда әртүрлі биопрепараттар көмегімен мұнайдың қалыпты құрылымының бұзылу тиімділігі зерттелген.Биопрепараттардың тиімділігі, топырақтың түрі мен мұнаймен ластану деңгейіне байланысты екені анықталған. Орташа деңгейде ластанған топырақтарда мұнайдың қалыпты құрылымының бұзылу үрдісінің жылдамдығы үлкенірек және ең толық өтеді. Мұнаймен ластанған топырақтарға биопрепараттарды енгізген кезде, табиғи ортаның жаратынды мұнайтотықтырғыш микрофлорасы белсендірілетіні анықталған. Орташа деңгейде ластанған топырақтың ішінде биопрепарат болған кезде, бөгде микрофлорамен салыстырғанда мұнайдың қалыпты құрылымының бұзылу дәрежесі жоғарылайды: қара-қызғылт топырақта 6,1 есе, сорлы топырақта орташа есеппен алғанда 4,4 есе, (Ақмола обл.) құмында – 4,9 есе, (Маңғистау обл.) құмында – 2,5 есе; жоғары ластану деңгейінде: қара-қызғылт топырақта 1,5 есе, сорлы топырақта орташа есеппен алғанда 1,8 есе, (Ақмола обл.) құмында – 2,1 есе, (Маңғистау обл.) құмында – 1,8 есе. Топырақтарды тазалау кезінде, препараттардың әсер ету механизмі жоғарыбелсендікті бактериялар көмегімен мұнайдың қалыпты құрылымын бұзу биохимиясында ғана емес, сонымен қатар метаболизм өнімдерімен табиғимикроағзалар биоценозының белсендірілуімен сипатталады. Мұнаймен жоғарғы дәрежеде (15%)ластануда барлық топырақ түрлер үшін мұнайдың қалыпты құрылымының бұзылу жылдамдығытөмендейтіні және табиғи микрофлораның қалыпты құрылымының бұзылу белсенділігіжоғарылайтыны анықталған.

Резюме на английском языке:  Oil destruction efficiency has been studied by means of various bio-products while the level of livercolored, saline and sandy soil pollution was middle and high. It is found, that the efficiency of bio-productsdepends on soil type and degree of oil pollution. The fullest and high-speed oil destruction occurs at the middle level of soil pollution. It was demonstrated, that natural oil- oxidating micro flora of naturalenvironment becomes active in the event of bio-product implementation into oil-polluted soil. When the middle pollution level, in the presence of bio-products, the ratio of oil degeneration increases as comparedto native micro flora: in liver-colored soil it increases by factor of 6.1, in saline - on the average 4.4 times, in sand (Akmola region)- 4.9 times, in sand (Mangistau region) – 2.5 times; and when the highest pollutionlevel it increases by factor of 1.5, in saline - on the average 1.8 times, in sand (Akmola region)- 2.1 times, in sand (Mangistau region) – 1.8 times. While soil cleanup, mechanism of bio-product action lies not onlyin bio-chemical oil destruction, caused by high-activity bacterium, but in activation of nature microbial biocenoses by metabolism products. Decrease in oil-destruction speed and increase in destruction activityof natural micro flora is specified for all types of soil while the high ratio of soil pollution by oil (15%).

Список литературы:  
1. Булатов, Макаренко П.П. Охрана окружающей среды в нефтегазовой промышленности. - Изд-во: Недра, 1997. - 412 с.
2. Орлов Д.Г., Малинина М.С., Мотузова Г.В. Химическое загрязнение почв и их охрана. - М: Агропромиздат, 1991. - 303 с.
3. Рогозина Е.А. Актуальные вопросы проблемы очистки нефтезагрязненных почв // Нефтегазовая геология. Теория и практика. (Электронный ресурс). СПб.: ВНИГРИ, 2006 (1). Режим доступа: http//www.ngtp.ru/rub/7/02.pdf.
4. Оборин А.А., Калачникова И.Г., Масливец Т.А., Базенкова И.И., Плещеева О.В., Оглоблина А.И. Восстановление нефтезагрязненных почвенных экосистем. - М: Наука, 1988. - 320 с.
5. Ившина И.Б. Лекарства для экосистем // Наука Урала. - 2009. - №12. - С 119-124.
6. Конурбаева М.У., Доолоткельдиева Т.Д. Изучение способности штаммов Pseudomonas в биодеградации нефтепродуктов. - Бишкек, 2008. - С. 9.
7. Квасников Е.И., Клюшникова Т.М. Микроорганизмы - деструкторы нефти в водных бассейнах. - К.: Наукова думка, 1981. – 131 с.
8. Дермичева С.Г., Шигаева М.Х. Углеводородокисляющие микроорганизмы. - Алматы, 1994. - 25 с.
9. Миронов О.Г. Нефтеокисляющие микроорганизмы в море. - К.: Наукова думка, 1971. - 234 с.
10. Смирнов В.В., Киприанова Е.А. Бактерии рода Pseudomonas. - Киев: Наукова думка, 1990. - С. 152-185.
11. Маркова, Емельянова Л.Г., Щемелинина Т.Н. Новые технологии для очистки нефтезагрязненных вод, почв, переработки и утилизации нефтепродуктов. - М.: Химия, 2001. - 118 с.
12. Терещенко Н.Н., Лушников С.В., Пышьева Е.В. Рекультивация нефтезагрязненных почв // Экология и промышленность России. - Томск, 2002. – С.98-105.
13. Алехин В.Г., Емцев В.Т., Малышкина Л.А., Фахрутдинов А.И., Ситников А.В., Хотянович А.В. Биологическая активность и микробиологическая рекультивация почв, загрязненных нефтепродуктами // Биологические ресурсы и природопользование. - Нижневартовск, 2004. - Вып. 2. – С. 74-82.
14. ЛМО/СОП-16. Анализ органических соединений методом ГЖХ/ПИД.
15. Козыбаев М.К., Абдильдин Ж.М., Абильханов К.С. и др. Казахская советская энциклопедия. –Алма-Ата, 1981. – С. 88-93.
16. Александрова Л.Н., Найденова О.А. Лабораторно-практические занятия по почвоведению. –Ленинград, 1986. – 224 с.
17. Рогозина Е.А., Калимуллина Г.М. Балансовая сторона утилизации нефтяного загрязнения почвыбиопрепаратами серии Нафтокс // Нефтегазовая геология. Теория и практика (Электронныйресурс). СПб.: ВНИГРИ - 2007 (2). Режим доступа: http://www.ngtp.ru/rub/7/012.pdf/

Электронный вариант:  скачать

---

Изучена эффективность деструкции нефти разными биопрепаратами при среднем и высокомуровне загрязнения темно-каштановой, солончаковой и песчаной почв. Установлено, что эффективностьбиопрепаратов зависит от типа почвы и степени нефтяного загрязнения. Наиболее полно и с большейскоростью процесс деструкции нефти протекает при среднем уровне загрязнения почв. В присутствиибиопрепаратов степень деградации нефти при среднем уровне загрязнения увеличивается по сравнению саборигенной микрофлорой: в темно-каштановой почве в 6,1 раза, в солончаках в среднем в 4,4 раза, в песке(Акмолинская обл.) – в 4,9, в песке (Мангистауская обл.) – 2,5 раза; при высоком уровне загрязнения: в темно-каштановой почве в 1,5 раза, в солончаках в среднем в 1,8 раза, в песке (Акмолинская обл.) – в 2,1, в песке (Мангистауская обл.) – 1,8 раза. Механизм действия препаратов при очистке почв заключается не только вбиохимической деструкции нефти высокоактивными бактериями, но и в активизации природных микробныхбиоценозов продуктами метаболизма. Показано, что при внесении биопрепаратов в нефтезагрязненныепочвы активизируется естественная нефтеокисляющая микрофлора природной среды. Для всех типовпочв при высокой степени загрязнения нефтью (15%) отмечено снижение скорости деструкции нефти иповышение деструктивной активности природной микрофлоры.